Геморрой

Себептері

Венозды қан ағымының бұзылуы

1. Іш қуысы қысымының жоғарылауы:
   • Ауыр заттарды көтеру.
   • Қатты физикалық жұмыс.
   • Созылмалы жөтел (өкпе ауруларына байланысты).
2. Қанның тоқырауы:
   • Ұзақ уақыт отыру (әсіресе «аяқты-аяққа салып» отыру).
   • Қимылсыз өмір салты.

Созылмалы қабыну

• Ішек немесе анальды каналдағы инфекциялық немесе инфекциялық емес процестер (мысалы, анальды дерматит).

Геморроймен байланысты аурулар:

1. Бауыр циррозы:
   • Портальды гипертензияға әкеледі, бұл тік ішектегі веналарға қысымды арттырады.
2. Жүрек-қан тамырлары жеткіліксіздігі:
   • Венозды қан ағымының бұзылуына әкеледі.

Классификация

Ішкі геморрой (кезеңдер бойынша):

1. I кезең:
   • Үлкейген түйіндер, қан кету, түсу байқалмайды.
2. II кезең:
   • Түйіндер дефекация кезінде түсіп, өздігінен орнына келеді.
3. III кезең:
   • Түйіндер түседі және қолмен орнына келтіруді қажет етеді.
4. IV кезең:
   • Түйіндер үнемі түсіп тұрады, көбінесе тромбоз және некрозбен жүреді.

Сыртқы геморрой:

• Түйіндер анустың айналасында көрінеді.
• Көбінесе тромбозбен және қатты ауырсынумен жүреді.

Аралас геморрой:

• Ішкі және сыртқы өрімдердің бір уақытта зақымдануы.

Белгілері

1. Қан кету:
   • Қанның түсі: ашық-қызыл, дефекацияның соңында пайда болады.
   • Басқа патологиялардан айырмашылығы: қан нәжіспен араласпайды (ісіктер немесе жаралы колит сияқты).
2. Ауырсыну:
   • Ішкі геморройда ауырсыну сирек, асқынулар кезінде пайда болады (тромбоз, түйіндердің қысылуы).
   • Сыртқы геморройда ауырсыну өткір болуы мүмкін, жүріс және отыру кезінде күшейеді.
3. Түйіндердің түсуі:
   • Түйіндер ауырсынусыз болуы мүмкін, бірақ кейде қан кету және қышумен бірге жүреді.
4. Қышу, тітіркену және бөлінділер:
   • Анальды каналдан шырыш бөлінгеннен пайда болады.
5. Бөтен дене сезімі:
   • Ішкі түйіндердің ұлғаюымен байланысты.

• Дефекациядан кейін тітіркенудің алдын алу үшін жұмсақ майлықтарды немесе суды пайдаланыңыз.
• Аллергиядан сақтану үшін иісі бар сабынды қолданбаңыз.
• Ұзақ уақыт отырудан аулақ болыңыз және венозды қан айналымын жақсарту үшін аяқтарыңызды көтеріп отырыңыз.

Асқынулар

1. Түйіндердің өткір тромбозы:
   • Түйін қатаяды, ауырсыну байқалады, көлемі ұлғаяды.
   • Түйіннің үстіндегі тері көкшіл болуы мүмкін.
2. Түйіндердің некрозы:
   • Қанмен қамтамасыз ету бұзылған түйіндердің өлуі.
   • Кең қабынуға (парапроктитке) әкелуі мүмкін.
3. Анемия:
   • Созылмалы қан кету кезінде дамиды.
4. Парапроктит:
   • Қоршаған тіндердің қабынуы.
   • Белгілері: жоғары температура, қалтырау, қатты ауырсыну.
5. Тік ішек фистулалары:
   • Созылмалы қабыну кезінде түзіледі.

Диагностика

Клиникалық әдістер

1. Шағымдарды талдау және тексеру:
   • Дәрігер аурудың түрі мен кезеңін анықтайды.
2. Пальпация:
   • Түйіндер, жарықтар, қабыну анықталады.

Инструменталды әдістер

1. Аноскопия:
   • Тік ішекті 10 см тереңдікке дейін визуалды тексеру.
2. Ректороманоскопия:
   • Тік ішек пен сигма ішектің жағдайын бағалау.
3. Колоноскопия:
   • Біріктірілген патологияға күдік болған жағдайда қолданылады (ісіктер, қабынулар).

Емдеу

Консервативті терапия

1. Дәрі-дәрмектер:
   • Венотониктер (диосмин, троксерутин): тамырлардың тонусын арттырады.
   • Жергілікті құралдар:
     • Шамдар: “Релиф”, “Анузол”, “Натальсид”.
     • Майлар: “Постеризан”, “Гепатромбин Г”.
   • Ішті жұмсартатын заттар: іш қатудың алдын алу үшін (лактулоза, макрогол).
2. Гигиеналық процедуралар:
   • Ромашка, календула қосылған жылы ванналар.
   • Жұмсақ дәретхана қағазын немесе дымқыл майлықтарды пайдалану.

Минималды инвазивті әдістер:

• Геморрой түйіндерін байлау (HAL-RAR):
  • Ультрадыбыстық бақылаумен түйіндерді қанмен қамтамасыз ететін тамырларды байлау.
• Лазерлік фотокоагуляция:
  • Түйіндерді лазер немесе инфрақызыл сәулемен күйдіру.

Хирургиялық емдеу:

1. Геморроидэктомия:
   • Түйіндерді толық жою.
2. Лонго операциясы:
   • Түйіндерді анатомиялық дұрыс орнына бекіту.

Алдын алу

1. Клетчаткаға бай диета:
   • Өнімдер: сұлы жармасы, алма, брокколи, жасымық.
   • Мақсат: нәжісті қалыпқа келтіру.
2. Физикалық белсенділік:
   • Таз аймағында қан айналымын жақсарту үшін Кегель жаттығулары.
3. Дәретханада ұзақ отырмау:
   • Ұзақ уақыт бойы отырғанда веналарға қысым күшейеді.
4. Салмақты бақылау:
   • Венозды жүктемені азайту.

Сұрақтар мен жауаптар