Аллергия
Қысқаша шолу
Аллергия – бұл иммундық жүйенің көпшілікке қауіпсіз болып табылатын заттарға тым сезімтал реакциясы. Аллергендерге өсімдік тозаңы, азық-түлік өнімдері, дәрі-дәрмектер, зең, жәндіктердің шағуы және тағы басқа заттар жатады. Аллергенмен жанасу иммундық жүйенің белсенді реакциясын тудырады, нәтижесінде әртүрлі белгілер пайда болады.
Симптомдары
- Мұрыннан су ағу және мұрынның бітелуі
- Мұрынның қышуы және түшкіру
- Көздің қызаруы және қышуы
- Терідегі бөртпе (есекжем)
- Еріннің, тілдің немесе тамақтың ісінуі
- Тыныс алудың қиындауы, ентігу, жөтел
- Анафилаксия – өмірге қауіп төндіретін ауыр реакция, шұғыл медициналық көмек қажет
Дәрігерге қашан бару керек?
Дәрігерге келесі жағдайларда жүгіну керек: егер аллергия белгілері күшейіп, күнделікті өмірге кедергі келтірсе, тыныс алуда қиындықтар болса, денеде бөртпе, ісік пайда болса, әсіресе анафилаксия (еріннің, тілдің ісінуі, қан қысымының күрт төмендеуі) белгілері байқалса. Аллергияны нақтылау үшін, симптомдар маусым сайын күшейгенде немесе балаларға қауіпсіз емдеу жоспарын жасау қажет болғанда дәрігердің кеңесі маңызды.
Себептері
Аллергия иммундық жүйе затты қауіпті деп қате қабылдап, оған қарсы антиденелер шығарғанда дамиды. Мұндай жоғары сезімталдықтың себебі әрдайым анық бола бермейді, бірақ ол тұқым қуалаушылықпен, сыртқы факторлармен және ағзаның жеке ерекшеліктерімен байланысты болуы мүмкін.
Қауіп факторлары
- Тұқым қуалаушылық: егер ата-аналарда аллергия болса, онда балаларда оның пайда болу қаупі жоғары.
- Жас: аллергия көбінесе бала кезінен бастап пайда болады.
- Жыныс: кейбір аллергия түрлері ерлерде немесе әйелдерде жиірек кездеседі.
- Аллергендермен жанасу: мысалы, шаң, тозаң, зең және темекі түтіні.
Диагностикасы
- Тері сынамалары: теріге аз мөлшерде аллерген жағып, реакциясын анықтайды.
- Қан талдауы: аллергендерге жауап беретін IgE антиденелерінің деңгейін анықтайды.
- Провокациялық тесттер: белгілі бір аллергенге реакцияны анықтау үшін дәрігер бақылауымен өткізіледі.
Емдеу
Аллергияны емдеу оның түріне және ауырлығына байланысты және мыналарды қамтуы мүмкін:
- Аллергендерден аулақ болу: аллергия тудыратын заттармен жанасуды азайту.
- Антигистаминдік препараттар: қышу мен мұрыннан су ағу сияқты аллергия белгілерін азайтады.
- Деконгестанттар: уақытша мұрынның бітелуін жояды.
- Кортикостероидтар: қабынуды жояды (мысалы, мұрын спрейлері).
- Иммунотерапия: аллергеннің аз дозаларын біртіндеп енгізіп, сезімталдықты азайтады.
- Эпинефрин: анафилаксия кезінде жедел көмек ретінде қолданылады.
Алдын алу шаралары
Аллергияны толығымен болдырмау мүмкін емес, бірақ белгілердің даму ықтималдығын азайтуға болады:
- Белгілі аллергендерден аулақ болыңыз.
- Үйде ауа тазарту жүйелерін пайдаланыңыз.
- Үнемі ылғалды тазалау жүргізіңіз.
- Дұрыс тамақтанып, дәрігердің ұсынысымен витаминдер қабылдаңыз.
- Балалар рационына аллерген болуы мүмкін заттарды біртіндеп енгізіңіз.
Болжамы
Көптеген аллергияларды толық емдеу мүмкін емес, бірақ дұрыс емдеу арқылы белгілерді бақылауда ұстап, өмір сүру сапасын едәуір жақсартуға болады. Кейбір аллергиялар бала кезде жоғалуы мүмкін, ал басқалары өмір бойы сақталады.
